Veluwe Randmeer Mediagroep

Hoe zit het stroomnet in elkaar?
In Nederland is Tennet de beheerder van het hoogspanningsnet. Deze stroom wordt omgezet naar een lagere spanning door de midden- en laagspanningsnetbeheerder Liander. Het omzetten van de spanning gebeurt in een onderstation.

Netcongestie bij Tennet en Liander
Op dit moment hebben beide beheerders last van drukte op het stroomnet. Tennet kondigde op 17 november 2022 congestie aan voor onder andere het hoogspanningsnet in Gelderland. Netcongestie betekent letterlijk file op het elektriciteitsnet. Dit gebeurt wanneer de volledige capaciteit van het net is bereikt. Volgens Tennet wordt dit voornamelijk veroorzaakt door de toenemende vraag naar stroom en de afhankelijkheid van het weer, omdat de elektriciteit steeds vaker afhankelijk is van zon en wind.

Energie is geen vanzelfsprekendheid
Door de netcongestie bij Tennet loopt ook het netwerk van Liander vast. “Toegang tot energie is niet langer een vanzelfsprekendheid”, meldt Marloes de Vink, woordvoerder van Liander. “Niet alleen bedrijven, maar ook huishoudens krijgen te maken met langere wachttijden of het niet kunnen terugleveren van hun opgewekte energie.” Dat merkte ook Sander den Boon, die ruim een jaar wachtte op een energieaansluiting voor zijn nieuwbouwhuis.

"Toegang tot energie is niet langer een vanzelfsprekendheid"
Marloes de Vink - woordvoerder Liander

Uitbreiding onderstation
Het onderstation van Liander aan de Leuvenumseweg in Harderwijk voorziet een groot deel van de Noord-Veluwe van stroom. Dit onderstation wordt momenteel uitgebreid. Niels Stet, een tweede woordvoerder van Liander, laat weten dat deze uitbreiding in 2026/2027 klaar zal zijn.

Het onderstation in Harderwijk voedt een groot deel van de Noord-Veluwe. Foto: Google Maps

Uitbreiding hoogspanningsnet
Hoewel dat mooi lijkt, zijn de problemen daarmee nog lang niet opgelost. “Alles wat op het regionale elektriciteitsnet van Liander wordt aangesloten, moet ook op het hoogspanningsnet van Tennet passen”, laat Stet weten. Tennet moet dus ook uitbreiden, maar zij verwachten daar pas in 2029 klaar mee te zijn. Tot die tijd heeft de uitbreiding van het onderstation nog weinig zin en is er ruimte voor slechts 5.000 nieuwe huishoudens op het stroomnet van de Noord-Veluwe, zo meldt Liander.

Woondeal
Volgens de woondeal die de Noord-Veluwse gemeenten Putten, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Elburg, Oldebroek en Hattem sloten, moeten er tussen 2022 en 2030 12.728 nieuwe woningen bijgebouwd worden. Aangezien er tot de uitbreiding van Tennet in 2029 maar ruimte is voor 5.000 woningen op het net van de Noord-Veluwe, lijken deze ambitieuze plannen niet te kunnen slagen.

Elektrische auto
Mogelijk wordt dit aantal van 5.000 woningen zelfs nog lager, wanneer er meer elektrische auto’s worden aangeschaft. Hoeveel stroom een elektrische auto verbruikt, verschilt per merk en model. Gemiddeld verbruikt een elektrische auto 1500 kWh bij 10.000 kilometer per jaar. Een gemiddeld huishouden verbruikt 2.479 kWh per jaar.
Bronnen: EV kenniscentrum en Milieu Centraal

Oplossingen
Niels Stet laat weten dat Liander in gesprek is met de gemeenten over de daadwerkelijke ruimte. Gemeente Putten, Nunspeet, Harderwijk en Elburg laten weten zich bewust te zijn van de moeilijke situatie. Ze laten allemaal weten mogelijke oplossingen te onderzoeken. “We waren op de hoogte van de krapte op het elektriciteitsnet toen de woondeal werd gesloten, maar toen wisten we nog niet dat het zo verstrekkend zou zijn”, laat Marriët de Zwaan, woordvoerder van gemeente Nunspeet weten namens wethouder Groothuis. De wethouder Wonen en wethouder Duurzaamheid van gemeente Harderwijk erkennen dit ook.

Doorgaan met bouwen
De gemeente Putten liet via een persbericht op 16 februari 2024 weten in ieder geval door te gaan met bouwen en een nieuw beleidskader op te stellen voor het faciliteren van slimme energiesystemen. Ook de gemeente Harderwijk reageert dat zij zich niet laten ontmoedigen door de beperkingen om de aantallen uit de woondeal na te streven. De reactie van andere gemeenten die deelnemen aan de woondeal laat nog op zich wachten.