advertentie
.jpg)
Bart praat niet alleen over PTSS, maar zet zich in voor een beter leven met perspectief voor lotgenoten en hun familie: “PTSS ontstaat door een schokkende gebeurtenis of ernstig trauma, daar heeft het hele gezin last van; friends & family revalideren ook.” In Nijkerkerveen, waar hij met zijn vrouw Patricia en twee dochters woont, vertelt Bart waarom hij dit doet.
PTSS
Bart heeft het zwaar. Hij is veteraan en heeft aan verschillende militaire missies deelgenomen. Zijn PTSS is te herleiden aan zijn werk in oorlogsgebieden. December staat bol van data, waarop schokkende gebeurtenissen in het werkveld hebben plaatsgevonden. Zijn dagen wisselen zich af met herbelevingen en slapen om bij te komen van die stress.
Ook tijdens het gesprek schieten de dia’s met nare gebeurtenissen voor hem langs. Tel daarbij op dat er buiten constant ‘gevaar’ is door onverwachte vuurwerkklappen. “100 procent! Ik sta 100 procent achter het vuurwerkverbod. Ze weten echt niet wat ze doen met het vuurwerk!”
'Het is geen vuurwerk'
Bart is zichtbaar boos, zijn kaken verstrakken en zijn huid wordt roder. Zijn ogen kleuren fel: “Ik wil van alles zeggen, wat ik echt niet mag zeggen, maar ze plegen echt een aanslag op mensen met dit vuurwerk. Het is geen vuurwerk, het zijn echt handgranaten en bommen waarmee ze gooien.”
"Het is geen vuurwerk, het zijn echt handgranaten en bommen waarmee ze gooien"
Bart heeft het onder andere over de nitraatbommen en lawinepijlen. Hij gaat verder: “Ik vind siervuurwerk prachtig, daar kan ik me op voorbereiden, maar die knallen, het slopen om te slopen, gooien op mensen, hulpverleners permanente gehoorbeschadiging geven of erger… Daar zie ik de grap niet van in.”
Door blijven gaan
Zelfs zijn moestuin, waar hij zijn rust vindt, is niet veilig deze dagen: “Gisteren was er ineens zo’n enorme knal, ergens bij de voetbalvelden in Hoevelaken.” Bart balt zijn vuisten en neemt een gevechtshouding aan en zegt: “Zo stond ik in de tuin. Ik ben gelukkig nu zo ver dat ik om me heen kan kijken en denken: Oh ja, niks aan de hand, ik sta in de volkstuin niet in Uruzgan. Diep in en uit ademen en weer doorgaan."
.jpg)
Maar veel PTSS-ers hebben dat niet, legt hij uit. "Voor veteranen is zo’n harde knal vaak een trigger om terug te vallen, iedereen reageert daar weer anders op; de een wordt boos en gaat met spullen gooien, de ander kruipt weg in een hoekje en maakt zich klein. Daarom is het zo belangrijk om te vertellen over PTSS, wat er met mensen gebeurt en wat ze nodig hebben.”
Ondanks dat hij zich slecht voelt, stond Bart twee weken geleden toch bij een moestuinvereniging in het land om over zijn missie te vertellen: “Het geeft ook weer energie als er wat goeds uit komt.” Bart lacht weer: “Ze vragen wel eens hoe met ons om te gaan. Dan antwoord ik altijd: Nooit van onverwacht en van achteren benaderen!”
Goed doen is de rode draad
"Als sergeant en sergeant-majoor wilde ik goed zijn voor mijn personeel. Nu wil ik ook de verantwoordelijkheid nemen voor de mannen en vrouwen met PTSS. Toen ik mezelf meldde bij bedrijfsmaatschappelijk werk, met de mededeling dat ik psychologische hulp wilde, werd ik uitgelachen."
"Via via kreeg ik uiteindelijk wel de hulp die ik nodig had en mijn leidinggevende gaf mij -geheel tegen de cultuur in- daarin volledig de ruimte. Dat, die ruimte geven voor herstel, het serieus nemen van de klachten is zo belangrijk. Hoe eerder PTSS wordt herkend, hoe beter iemand kan werken aan een goede toekomst. Ik ben mijn leidinggevende van toen nog altijd dankbaar dat hij die ruimte gaf. Hij is mijn voorbeeld om zo goed mogelijk te zijn voor mijn lotgenoten."
Moestuin
De moestuin is een van de projecten waar hij met zijn stichting Return to Base veteranen helpt die gewond zijn geraakt of ziek zijn geworden tijdens hun werk. “De moestuin hielp mij rustig te worden. Maar gaf ook weer zin aan mijn leven. Als het mij helpt, dan helpt het anderen ook, dacht ik. Je bent alleen maar bezig met het werk in de tuin. Niets anders. De mensen die daar werken komen vanuit het hele land naar de tuin om hun rust te vinden, een doel te hebben en structuur te krijgen.”
"Niemand geneest helemaal van PTSS, maar als ze zeggen: ‘ik doe er weer toe’, dan zijn ze echt geholpen."
Bart: “Niemand geneest helemaal van PTSS, maar als ze zeggen: ‘ik doe er weer toe’, dan zijn ze echt geholpen. Natuurlijk is het niet altijd rustig op de tuin, wanneer er een helikopter overvliegt kan dat voor paniek zorgen. Dan zijn wij er voor elkaar. Wij begrijpen elkaar. Dan gaan we met z’n allen de schaftkeet in, bakje koffie en focus op wat anders. Daarna werken we weer verder in de tuin.”
.jpg)
Doordat Bart op zoveel mogelijk plekken zijn verhaal vertelt, weten PTSS-ers hem zelf ook te vinden: “Zij bellen mij op en vragen om hulp. Door het taboe wat er op deze geestelijke ziekte heerst, is dat een grote drempel die ze over moeten. Wij hebben geleerd dat je emoties kunt uitschakelen en over gevoelens praat je al helemaal niet. We zijn daarin zo getraind, dat het heel veel moed vergt om zelf om hulp te vragen.”
Veteranenbankje
“Inmiddels heb ik goed contact met het Veteraneninstituut, samen hebben we als doel om meer bekendheid te geven aan PTSS. We moedigen we aan om er over te praten. In het voorjaar hebben we daarom ook het gele bankje (veteranenbankje) neergezet bij de moestuin aan de Veenwal in Hoevelaken. Het zegt: ‘Hier is ruimte om over je gevoelens te praten. Het mag, het hoeft niet, maar we weten wat je meemaakt.’ Dat bankje is er niet alleen voor veteranen. Het is er voor iedereen.”
Bart hoopt dat er ook voorbijgangers stoppen, daar gaan zitten en begrijpen waarom het bankje er staat: “Dat helpt ons allemaal weer.”
Sporten
Naast de moestuin is de stichting Return to Base ook druk met samen sporten. Met het zitvolleybal spelen ze inmiddels met meerdere teams op hoog niveau. De saamhorigheid is heel erg groot. Het ‘ouderwetse’ gevoel van ‘dit hebben we dan maar weer mooi met z’n alleen gefikst’ heerst enorm onder de sporters. Er worden toernooien georganiseerd en steeds meer mensen sluiten zich aan.
.jpg)
“Er is naast ontspanning en focus op sport ook ruimte voor emotie. Het gevoel dat je er niet alleen voor staat overheerst. Iedereen is welkom, die ziek of gewond is geraakt tijdens werk. Inmiddels hebben we ook twee Oekraïners in het team er bij. Natuurlijk zijn zij ook van harte welkom.”
Vrijwillig, maar niet vrijblijvend
Alles doen de bestuursleden vrijwillig, maar zeker niet vrijblijvend. Ieder bestuurslid voelt de verantwoordelijkheid voor alle aangesloten mensen. Voor het organiseren van de grote toernooien, maar ook voor het onderhoud en de spullen van de moestuin doen ze van alles om geld in te zamelen.
"Ik stuur mails naar veteranenorganisaties, de Invictus Games en meer instituten met de vraag of ik mijn verhaal mag vertellen", legt Bart uit. "Ik doe dat vooral om meer bekendheid te krijgen voor ons doel, maar het is ook mooi als het wat oplevert voor de tuin of het sporten. Zo kunnen we nog meer mensen helpen. We doen er echt alles aan."
"We willen groeien en doorgaan met ons werk. Iedere persoon die we kunnen helpen, is er weer één.”
Op alle mogelijke manier probeert de organisatie geld op te halen. "Naast spreken bij Rotary, lotgenotenclubs of welke instantie dan ook, sparen we ook geld door emballagebonnen te verzamelen. Alle beetjes helpen, om bestaansrecht te hebben. We willen groeien en doorgaan met ons werk. Iedere persoon die we kunnen helpen, is er weer één.”
Erkenning voor het hele gezin
“We zijn er voor het hele gezin. Het draait vaak om degene die ziek is. Maar van het trauma, krijgen gezinsleden ook weer trauma.” Bart knikt bedachtzaam met zijn hoofd: “Helaas wel. Gezinsleden maken veel mee.”
Hij gaat verder: “Het is belangrijk dat gezinsleden elkaar spreken en vinden. Er komt veel last op hun schouders terecht en zij moeten ook teleurstellingen verwerken. Ik heb het geluk dat mijn vrouw en dochters dicht bij mij staan en zien hoe het met me gaat. Een 'Gaat het wel pap?' is soms het enige wat ik nodig heb om weer even de aandacht te verleggen. Mijn vrouw Patricia ziet wanneer zij mij ergens weg moet houden.”
"Een 'Gaat het wel pap?' is soms het enige wat ik nodig heb om weer even de aandacht te verleggen"
“Ik realiseer me ook heel goed dat niet iedereen dat heeft. Er zijn zoveel mensen die er alleen voor staan en daardoor hele verdrietige keuzes maken. Voor ons extra reden om aandacht te besteden aan de hele omgeving van de PTSS-er."
"Dat doen we door leuke dingen te organiseren zoals met z’n alleen te gaan suppen of we regelen een barbecue voor family & friends. Ook organiseren we ouder-kind-weekenden om te werken aan hun band. Familie en vrienden zijn heel belangrijk voor je revalidatie. Jij moet er bovenop komen, maar dat kan niet zonder de mensen om je heen.”
Hulphond
Door bezig te zijn met de stichting Return to Base heeft Bart zijn leven doel. Als zijn energie en lichaam het toelaat is hij bezig in de moestuin of met het zitvolleyballen. Fysiek als mentaal vergt dat veel inspanning. “Thuis zeggen ze wel eens dat ik te veel doe, maar het is ook mijn eigen ellende vergeten en ik ga er nog steeds van uit dat wie goed doet goed ontmoet. Ik krijg er ook heel veel voor terug.”
"Ik ga er nog steeds van uit dat wie goed doet goed ontmoet"
Herstellen van PTSS zal Bart nooit. Hij staat op de wachtlijst voor een hulphond, waar Bart enorm naar uitkijkt: “Dat duurt echt nog wel even, maar ik merkte na het overlijden van onze hond Sjaak dit jaar, hoe belangrijk zo’n maatje voor je is. Sjaak had hier al lang met zijn kop tegen me aan gelegen omdat hij aanvoelde wanneer ik me slecht voel."
Maar een hulphond doet meer. "Je ziet het misschien niet aan me, maar ik heb dat echt nodig om verder te kunnen in mijn eigen herstel. Misschien ben ik dan wel eens gezellig als we gaan shoppen in de stad, in plaats dat ik alle mensen om me heen moet scannen op gevaar."
Van droom naar doel
Geboren in Hendrik Ido Ambacht en opgegroeid in een heel fijn gezin, lonkte het avontuur al vroeg. “Ik wilde militair worden. Sterker nog: ik wist op mijn zesde dat ik marinier wilde worden. Veel reizen, net als mijn vader en opa hadden gedaan voor het leger."
"Op avontuur en de wereld ontdekken, dat was mijn droom. Toen ik na mijn militaire opleiding op Curaçao terecht kwam dacht ik: Dit is het. De saamhorigheid, je grenzen verleggen samen met je collega’s, alles was zoals ik droomde. Daar op Curaçao lagen ook de voetstappen van mijn vader en opa. Dit klopte. Dat gaf mij een heel speciaal en bijzonder gevoel.
Vrienden voor het leven
Bart blikt daarom positief terug op zijn diensttijd. "De 28 jaar dat ik voor defensie heb gewerkt waren vooral fantastisch. Ik heb daar een heel mooie tijd gehad en vrienden voor het leven gemaakt."
"Gelukkig heb ik mijn doel en ‘het er toe doen’ gevonden door anderen te helpen"
Dat de trauma’s tijdens missie hebben geleid tot de grote bal van PTSS voelt voor Bart als een groot verlies. "Gelukkig heb ik mijn doel en ‘het er toe doen’ gevonden door anderen te helpen. Hen gun ik (ook) de ruimte en rust in hun hoofd om zo normaal mogelijk mee te draaien in de maatschappij."
Veluwse Verschilmakers gezocht
In de rubriek Veluwse Verschilmakers belichten we mensen en initiatieven in de regio Noordwest-Veluwe die zich inzetten om de wereld op hun eigen manier mooier te maken. Ken jij een echte Veluwse Verschilmaker die niet mag ontbreken in deze rubriek? Tip ons via redactie@vrmg.nl.
💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redacties: redactie@vrmg.nl of bel:
Redactie Nijkerk 0341-798298 | Redactie Nunspeet 0341-258133
