Veluwe Randmeer Mediagroep

Dit nieuws komt juist in een periode van herstel voor de winkel na de coronaperiode. “Dat we van de overheid moesten sluiten, dat was zwaar. Zo’n grote ingreep in onze bedrijfsvoering, daar schrok ik van. Ik heb toen echt moeten huilen, dat mag je best weten.” Ondanks die zware periode zag Lanting toen nog sterker dan voorheen dat het niet alleen maar om de verkoop van boeken gaat, maar dat de winkel juist een plek is voor ontmoeting en het delen van verhalen: “Elk boek raakt je weer op een andere manier. Die emoties die je dan voelt en de kennis die je opdoet, dat moet voor iedereen beschikbaar zijn. Je moet de drempel niet gaan verhogen.”

Gevolgen
Het verhogen van die drempel is volgens Lanting slecht voor het lezen als basisvaardigheid. “Scholen kunnen straks minder leesboeken aanschaffen. Zij hebben een bepaald budget en willen leesboeken in huis hebben, dat budget gaat misschien niet omhoog maar de prijs van de boeken wel.” Econoom René Goudriaan heeft in opdracht van Kunsten ’92 (belangenorganisatie voor de culturele en creatieve sector) becijferd dat er op termijn vier miljoen boeken per jaar minder worden verkocht en dat bibliotheken 150.000 leden zien vertrekken. Zo’n grote daling gaat ook bij Roodbeen gevolgen hebben.

“Zo’n omzetdaling kunnen wij gewoon niet ophoesten, die marges zijn er niet in de sector. Daarnaast wordt het salaris vanuit de cao verhoogd, dat werd ook wel tijd. Maar dat moet allemaal ergens vandaan komen. Voor ons betekent het dat we misschien moeten krimpen in de personele lasten.” Zegt Lisette Lanting. Eigenaar Marina Lanting vult dan nog aan: “Het gaat ten koste van het werkplezier, dat is echt jammer.”

Onbegrip
De verhoging van de btw op boeken heeft al lang voor de wijziging in gaat effect op de bedrijfsvoering: “We hebben in Nederland de Wet op de vaste boekenprijs. Als we in januari een boek inkopen staat de prijs voor een jaar vast. Dat is bij wet vastgesteld, maar wellicht moet er over een jaar wel meer btw over worden afgedragen. Dat gaat gewoon niet. Ik weet dat er boekhandelaren zijn die al anders gaan inkopen, wij moeten hier ook rekening mee houden. Je ziet hier nu een mooie goedgevulde winkel, dat zal dan minder worden.”

Als Lanting in de winkel aan het praten is zie je niet direct boosheid, maar er klinkt wel onbegrip in door: “Ik snap het niet, ik vind het ook een dom idee. Ze hebben naar de cijfers gekeken en gedacht als we nou daar aan de knoppen draaien krijgen we zoveel extra geld binnen. Maar dat hebben ze gedaan zonder aan de gevolgen te denken. Het wordt immers moeilijk om de doelen op scholen te halen als er minder gelezen wordt omdat de boeken duurder zijn.”

Boekhandel Roodbeen. Foto: Kevin van Loenen

Als een boek inderdaad als elitair wordt gezien dan groeit het onbegrip bij Lanting: “De zogenaamde elite, die is niet zo prijsgevoelig. Het zijn juist de gewone mensen die wel op het geld moeten letten die je hiermee raakt, en die mensen wonen ook in Nijkerk.”

Toekomst
Het is duidelijk dat het financiële plaatje er voor de boekhandelaren slecht uitziet. Het animo om nu nog een boekhandel over te nemen ligt niet erg hoog: “Nee het is nu echt een slecht moment voor een overname.” Eigenaar Marina Lanting vult nog aan: “Het was al niet gebruikelijk om enthousiast lekker geld te gaan verdienen met een boekhandel. Je hebt best veel medewerkers nodig, dus de personeelskosten zijn hoog. Je hebt een goede locatie nodig, dat betekent vaak een hoge huur. Daarnaast moet je veel investeren en heb je een goed gesorteerde voorraad nodig als je je ook online wilt onderscheiden . Die rekensom is best lastig. Maar het is echt leuk, verschrikkelijk leuk. Ik blijf hoop houden dat het goed komt.”

Ondanks dit alles staat er meer op het spel dan alleen de financiële toekomst van de sector: “De marges zijn klein, dat is al heel lang zo. We werken hard als team voor een goede omzet. Dat doe ik graag als maar veel mensen kunnen lezen, informatie ophalen en zich kunnen verrijken. Er komen hier bijvoorbeeld mensen binnen die niets snappen van het conflict in het Midden-Oosten. Nou dan gaan we samen kijken welke boeken we daarvoor hebben. Het ene boek is meer neutraal weer een andere belicht het vooral vanaf een kant, en zo leer je samen meer over de wereld. Er worden hier verdrietige en blije momenten gedeeld. Je mag mensen in de rouw bijstaan met een passend boek, of we helpen oma aan het perfecte cadeau voor haar kleinzoon. Dat zijn echt bijzondere momenten. Dat mag niet verdwijnen.”

Lanting wil vooral aan de overheid duidelijk maken dat een boek meer is dan alleen een mooie kaft of een bedrag op de kassabon. “Lezen is een basisvaardigheid voor de hele maatschappij, per definitie niet elitair. Ik hoop dat de overheid echt gaat inzien dat kunst en cultuur belangrijk zijn en dat daar niet op valt te bezuinigen. Voor een land als Nederland is het een rijkdom en dat moet je koesteren.