Veluwe Randmeer Mediagroep

Na veel schildersdoeken thuis geschilderd te hebben werd het voor Jan Huiskes uit Hoevelaken tijd voor een andere invulling van zijn pensioen. Na diverse vrijwilligersmarkten bezocht te hebben kwam hij uit bij het programma Get a Grip van Humanitas Noord-Veluwe. Het programma trok zijn aandacht, omdat hij in zijn familie twee jongeren met financiële problemen kent. “Eén daarvan kon ik helpen, de andere helaas niet”, vertelt hij aangedaan. “Jongeren leven in een gemiddelde welvaart. Ze willen alle spullen hebben die een ander ook heeft. Om erbij te horen.”

Rekening komt alsnog

Gertrude Bakhuijzen uit Nijkerk heeft altijd een drive gehad om met jongeren te werken. Door haar jarenlange werkervaring bij de Voedselbank weet ze wat armoede met kinderen doet. Met het programma Get a Grip kan ze meer maatwerk en begeleiding bieden aan jongeren. “Landelijk gezien heeft tachtig procent van de jongeren geldproblemen. Het komt in alle gradaties voor. Jongeren worden, vooral online, in de verleiding gebracht om hun geld uit te geven. Door goksites of achteraf betaaldiensten, zoals Klarna of Riverty.”

“Als je na dertig dagen vergeten bent om te betalen, komt de rekening alsnog en moet je ineens kiezen.”

Huiskens vult haar aan: “Instanties spelen daar handig op in. Maar als je na dertig dagen vergeten bent om te betalen, komt de rekening alsnog en moet je ineens kiezen. Betaal ik eerst mijn abonnement voor de trein om naar school te gaan of betaal ik die nieuwe nog niet afbetaalde schoenen? Zo stapelt het zich op.” Bakhuijzen ziet dat de veranderde mode een grote uitgavenpost bij jongeren is. “Vooral sneakers bij jongens. Meisjes gaan meer voor kleding, tassen en make-up.”

Vakken vullen te min

Om jongeren makkelijker te bereiken hebben ze bij Get a Grip gekozen voor verspreiding van posters en flyers met een QR-code bij scholen, bibliotheken, jongerencentra en huisartsen. Bakhuijzen geeft aan dat jongeren teveel bureaucratie en administratieve rompslomp ervaren bij een gemeentelijk loket. “Er zijn teveel schakels, waardoor hun aanmelding te lang blijft liggen, maar de schulden wel blijven oplopen.”

Het programma Get a Grip startte dit jaar in maart. Eén van de aanmelders was een jongen die voor zijn achttiende alles van zijn vader kreeg. “Na die leeftijd moest hij het meer zelf uitzoeken. Op een dag viel er een boete van de NS van dertig euro op de mat. Hij was het niet eens met deze boete en betaalde hem niet, waardoor het bedrag behoorlijk opliep. Hij had geen bijbaan, want vakken vullen bij de supermarkt vond hij te min.”

Bakhuijzen nam met hem een paar opties met de consequenties door. “Of je vecht door en het bedrag wordt zo hoog dat je een deurwaarder aan de deur krijgt die jouw waardevolle spullen meeneemt, of je kijkt iemand lief aan die de boete voor jou betaalt of je betaalt de boete en zorgt ervoor dat het bedrag niet hoger wordt. Uiteindelijk koos hij er zelf voor om een passende bijbaan te zoeken en de boete te betalen. Nu weet hij dat hij in het vervolg beter de boete kan betalen, bezwaar kan maken en het geld dan misschien terugkrijgt.”

“Ze schamen zich om ervoor uit te moeten komen dat het niet de juiste beslissing was”

De Nijkerkse merkt op dat jongeren vaak al weten of een keuze wel of niet goed is. “Ze schamen zich om ervoor uit te moeten komen dat het niet de juiste beslissing was. Eerlijk tegenover zichzelf moeten zijn. Ik geef ze wel mee dat een keuze vanuit het hart nooit fout is, het kan alleen zijn dat het minder positief voor je uitpakt dan je in eerste instantie had gedacht.”

Paaltje in de grond steken

Het programma Get a Grip biedt jongeren een jaar lang begeleiding op financieel gebied. Volgens Huiskens is het belangrijk om eerst het vertrouwen van jongeren te winnen en het gesprek aan te gaan. Samen de feiten op een rij zetten, inzicht creëren en onderzoeken wat ze willen leren en welk doel ze hebben.

“Ze willen sparen voor een huis of een auto. Dat geld komt niet zomaar binnen, daar moet je wat voor doen. Ambitie hebben. Een paaltje in de grond steken. Daar wil ik naartoe. Wat heb ik daarvoor nodig? Bijvoorbeeld een studie starten om later een goede baan te krijgen”, legt Huiskens uit die vroeger zelf een consultancybedrijf in de logistiek leidde.

“We leggen niet de rode loper voor ze uit, maar staan naast ze. Ze hebben hun eigen verantwoordelijkheid. We controleren niet, maar geven wel advies.” Bakhuijzen vult hem aan: “Soms moet je jongeren wakker maken. Op zo’n jonge leeftijd wil je geen BKR-registratie krijgen. Dan kun je vijf jaar niks. Je kunt geen hypotheek voor een huis aanvragen, er wordt misschien beslag op jouw loon gelegd. Dat is geen fijne start naar het volwassen leven.”

Eerlijkheid over financiën

Volgens Huiskens en Bakhuijzen kun je niet vroeg genoeg beginnen met het bijbrengen van financiële verantwoordelijkheid. “Hoe graag wil je iets? Dan zul je ervoor moeten sparen. Ik leerde mijn kinderen de helft te sparen en de andere helft legde ik bij”, vertelt Huiskens die vroeger tijden heeft gekend waarin het gezin van vijftig euro per week rond moest komen.

“Het ligt er ook aan welk voorbeeld ouders thuis geven”, meent Bakhuijzen. “In welke omgeving je opgroeit en welke vrienden je hebt. Ouders durven er zelf ook niet voor uit te komen dat ze het financieel zwaar hebben. Dat dat de reden is waarom ze nee tegen hun kind zeggen. Wees als ouder hier eerlijk over, hoe moeilijk dat ook is.”

Ze denkt aan een meisje waarvan de ouders haar niet hebben uitgelegd waarom ze niet mee kan op die dure excursie van school. “Het is niet dat ze niet mag, maar haar ouders kunnen het niet betalen. Met als gevolg dat er ruzie binnen het gezin heerst door deze onduidelijkheid.”

Groeiende problematiek

Huiskens is van mening dat armoede groter gaat worden. “Het wordt een groeiende problematiek. Wij zien nog maar het topje van de ijsberg. Armoede komt in alle lagen van de bevolking voor. Zit je vijf euro boven een bepaalde grens, dan is het gebeurd. Die groep gaat groeien, die er net buiten valt.” 

“Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe stiller de armoede is.”

Ook in haar werk bij de Voedselbank zag Bakhuijzen een verschuiving naar de middeninkomens en hogere inkomens. “Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe stiller de armoede is.”

Financiële voorlichting op scholen

De sleutel ligt volgens Bakhuijzen bij goede financiële voorlichting. “Het zou mooi zijn als scholen ook meer de focus op dit probleem hebben. Het liefst al in groep zeven en acht op de basisschool. Of vanaf het eerste jaar op de middelbare school. Tijdens het vak maatschappijleer of een spreekuur op school. “Een financieel probleem kan iedereen overkomen.”

Als voorbeeld geeft ze de jonge motorrijder aan die een ongeluk veroorzaakte. “Hij was niet goed verzekerd, maar betaalt nu in termijnen een schadevergoeding af aan de tegenpartij van het ongeluk. Het overkomt je zomaar. Oordeel niet te snel, maar luister naar de verhalen erachter.”

Bakhuijzen is zich er van bewust dat de omgang met jongeren een lange adem vergt. “Laatst meldde een jongere zich aan. Het duurde zeven weken, voordat ik het eerste gesprek kon inplannen. Ik blijf volhouden en haak niet af. Als één iemand opbloeit, ben ik al tevreden.”

Veluwse Verschilmakers gezocht
In de rubriek Veluwse Verschilmakers belichten we mensen en initiatieven in de regio Noordwest-Veluwe die zich inzetten om de wereld op hun eigen manier mooier te maken. Ken jij een echte Veluwse Verschilmaker die niet mag ontbreken in deze rubriek? Tip ons via redactie@vrmg.nl.