advertentie
Illegale zenders zijn niet nieuw, ze waren er al lang en ze zijn er nog steeds. Al tijdens de Tweede Wereldoorlog was er Radio Oranje. Later ontstonden grotere piratenzenders als Veronica, Radio Noordzee en Mi Amigo, die uitzonden vanaf schepen op zee. Deze ‘zeepiraten’ boden populaire muziek aan, waar de Hilversumse zenders nauwelijks ruimte voor maakten.
In 1974 werd het deze zeezenders verboden verder uit te zenden. Daarmee verdwenen zij uit de ether, en bleef de Nederlandse luisteraar aangewezen op Hilversum 1, 2 en later ook 3 met vooral informatieve programma’s en weinig popmuziek.
De Veluwe als broedplaats
De behoefte aan muziek verdween niet. Vooral op zondagmiddagen doken overal in Nederland kleine, lokale etherpiraten op, zo ook op de Veluwe. In de regio Nunspeet alleen al waren er zo’n 50 illegale zenders actief. Bekend om hun karakteristieke ruis, kraakjes en haperende techniek, maar des te geliefder om hun verzoekplaten en Nederlandstalige nummers.
De verzoekplaten programma's werden vaak gepresenteerd door lokaal bekende DJ’s uit de plaatselijke discotheken. Zo begon ook DJ Billie (Bart), die plaatjes draaide in de discotheek van Frans, de zoon van Daan van de Pol. Na een uitnodiging van melkboer Cor van Olst, bekend van de illegale zender De Veluwse Jager, werd hij op zondagmiddag om half vijf presentator van het verzoekplatenprogramma. Vanuit de 'slaapkamerstudio' van Cor en Berta, met een simpele pickup, een handmicrofoon en een stapel plaatjes, groeide het programma al snel in populariteit.
Meer piraten, meer spanning
Naast De Veluwse Jager kwamen andere piratenzenders op zoals De Parel van de Veluwe met Willem Bonte als presentator, bekend van de discotheek in Elspeet. Ook hij draaide verzoekplaten, maar op een ander tijdstip. De uitzendingen vonden plaats op de middengolf, later FM. De Parel van de Veluwe werd opgespoord en verdween uit de ether. Een professionele benadering volgde met Radio Daltino Internationaal, genoemd naar de Dalweg 10, met technicus Leo (Gerrit Keizer) en DJ Jan van de Meer (Willem Bonte).
Maar het bleef spannend: de PTT Radio Controle Dienst (RCD) had opsporingsambtenaren zoals Gerrit Verhoef in dienst om de zenders uit te pijlen en zo te lokaliseren. Boetes en inbeslagnames lagen constant op de loer. De Daltino werd uiteindelijk ook uit de lucht gehaald.
Laatste illegale uitzending in Nunspeet
Willem Bonte begon vervolgens met Lokale Radio Nunspeet, een illegale zender die erg populair werd. Opsporing bleek lastig, omdat tijdens uitzendingen er een heel team op de been was onder leiding van Gerrit Rekers om iedereen op tijd te waarschuwen en waarbij soms zelfs trekkers en groot materieel werd ingezet om de politie te blokkeren. De gemeente greep in en ging in gesprek met Bonte. Er werd een compromis bereikt: als hij stopte met illegale uitzendingen, mocht hij terugkeren als legale zender.
Op zondag 3 november 1985 vond de laatste illegale uitzending op 105.5 FM in Nunspeet plaats. In deze laatste uitzending kwamen veel raadsleden langs, die later bij burgemeester Smith op het matje moesten komen voor een berisping voor hun deelname aan de illegale radiozender. Het duurde even, maar in december 1986 was de eerste uitzending van de nieuwe legale zender te beluisteren. "Veel piraten sloten zich aan en in maart 1988 ben ook ik begonnen met een programma bij de nieuwe legale zender, die dagelijks uitzond." eindigde Bart zijn verhaal.
Een uniek stukje radiohistorie
De uitzending van ‘Hei’j ut al eheurd’ bracht niet alleen nostalgie, maar ook erkenning voor een stukje vergeten geschiedenis. De etherpiraten waren geen criminelen, maar liefhebbers van muziek en radio die, ondanks de regels, de kloof tussen publiek en popcultuur durfden te overbruggen. Een echo uit een tijd waarin een draaitafel, microfoon en een beetje lef genoeg waren om de Veluwe te laten zinderen.
💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redacties: redactie@vrmg.nl of bel:
Redactie Nijkerk 0341-798298 | Redactie Nunspeet 0341-258133
