Veluwe Randmeer Mediagroep

“Staat de koffie klaar, Ad? Ik dacht dat ik voor het avondeten kwam”, vraagt een wijkgenote hem gevat. Ze doelt op het welkomstbord dat na de vorige activiteit in ontmoetingscentrum de Vleugel bij de Westerkerk buiten is blijven staan met daarop de uitnodiging om een kop koffie te komen drinken. De geur die je tegemoet komt maakt echter overduidelijk dat het hier om een avondmaaltijd gaat.

Eten verbindt 

Macaroni staat er op het menu vandaag. Met twee andere dames loopt de vrouw gezellig keuvelend de huiskamer binnen. Als een echte gastheer begroet Ad de Kort iedereen die binnenkomt. Velen kent hij bij naam. Even later stapt een vrouw binnen met een wit emmertje in haar hand. “Het overgebleven eten wordt niet weggegooid, maar een deel gaat mee naar huis voor in de vriezer.” Al snel zijn alle stoelen gevuld en heeft iedereen zijn of haar plek aan de gedekte tafels gevonden. 

“Eten verbindt. Het is de makkelijkste manier om mensen bij elkaar te krijgen”, meent De Kort. Hij kijkt tevreden de huiskamer rond. Voor deze groep mensen haalt hij iedere dinsdagochtend de boodschappen op de wekelijkse markt en in de dichtstbijzijnde supermarkt. Binnen drie jaar ging hij van een maaltijd met alleen zijn buren naar twee avonden per week eten met een groep van ruim dertig mensen uit zijn wijk aan tafel. “Gemiddeld eten hier wekelijks vijftig tot zestig personen. Het merendeel van de mensen die bij de Wijkmaaltijd komt eten zijn alleenstaande ouderen. Samen eten is gezelliger, dan alleen. We koken gezond en alles is vers. Ondervoeding kan in deze groep soms meespelen. Als mensen gezellig bij elkaar aan tafel zitten, nemen ze de tijd om rustig te eten en hier scheppen ze gerust een tweede keer op.”

Blijven plakken

“Je zit precies naast de juiste”, roept iemand aan de overkant van de tafel. Hij doelt op tafelgenoot Irene Koopman, die de woorden wegwuift. Maar vertellen over het initiatief dat Ad de Kort opzette kan ze goed, want ze is een deelneemster van het eerste uur. Iedere woensdag schuift ze aan tafel bij de Wijkmaaltijd. “Onze straat werd uitgenodigd door de wijkvereniging. Ik ben toen samen met mijn jongere buurvrouw hiernaartoe gegaan en ik ben blijven plakken”, zegt ze lachend.

“Het is gezellig om samen te eten. Je leert hier veel mensen kennen en er wordt ontzettend goed gekookt.” Ze verbaast zich iedere keer weer over de goede kwaliteit van de maaltijden. Toch schuift ze haar bord door naar haar overbuurman. “Deze portie is voor mij te groot. Ik wacht wel op een kleiner bord.”

Effect van de maaltijd

Dertig vrijwilligers heeft De Kort om zich heen verzameld om de Wijkmaaltijd te verzorgen. Van mensen die verzot zijn op koken tot mensen die een maatschappelijke stage lopen ofeen afstand hebben tot de arbeidsmarkt en werkervaring willen opdoen. Het effect van de maaltijd die zij de wijkbewoners voorschotelen reikt veel verder dan die ene keer een goedgevulde maag. Vooral de verbinding met elkaar doet veel.

“Door nieuwe contacten te maken kan jouw wereld groeien.”

Zo zegt de Kort. Buurtgenoot Anita herinnert hem aan het verhaal dat haar schuurtje opgeruimd moest worden, maar dat het haar in haar eentje niet lukte om het voor elkaar te krijgen. Een paar tafelgenoten lieten weten wel te kunnen helpen. Ook werd er een keer via de Wijkmaaltijd vervoer naar het ziekenhuis op touw gezet. De Kort merkt dat de mensen blijven natafelen. “De inloop is vanaf kwart over vijf en sommigen zitten er om half acht nog.”

Keukenbrigade van de Wijkmaaltijd. Attila, Janneke, Lewaar, Renske en Casper. Foto: Elise Haage

Sociaal gebeuren

Ieder kwartaal maakt De Kort met een paar vrijwilligers een rooster wie wanneer kookt en plannen ze welke recepten er worden gemaakt. “De kookploeg maakt makkelijke gerechten die binnen anderhalf uur op tafel staan. We beginnen om drie uur ’s middags. Dan starten we eerst met een bak koffie en een praatje, want de druk moet niet hoog liggen. Dat iets snel af moet zijn. Het is ook een sociaal gebeuren”, aldus de initiatiefnemer.

“We werken met het model van positieve gezondheid (van het Institute for Positive Health, iph.nl, red.). Positieve gezondheid is een bredere kijk op gezondheid, onderverdeeld in zes dimensies. Dagelijks functioneren, lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven en meedoen. Vooral de laatstgenoemde dimensie is bij ons van toepassing. De sociale contacten, erbij horen en zinvolle dingen doen. Als een vrijwilliger bijvoorbeeld niet lang kan staan, lukt het misschien wel om zittend de groenten te snijden.”

Bouwen aan een goede samenleving

De Kort woont sinds 1985 in Ermelo-West en is zeven jaar aangesloten bij de wijkvereniging. Zijn betrokkenheid bij de wijk en het oog hebben voor wat er in zijn leefomgeving speelt, zit volgens hem in de genen en in zijn opvoeding. “Je moet een bepaalde drive hebben om dit te kunnen doen. Ik bouw graag aan een goede en zelfredzame samenleving. Ik ben 65 jaar en heb nu de tijd en ben fit genoeg om alles te kunnen doen. Daarom wil ik bijdragen aan het gelukkig maken van mensen. De Wijkmaaltijd is een klein onderdeel van een groter geheel in de wijk.

Verbinding en saamhorigheid. De contacten die je legt, een tuin die je voor iemand in orde maakt. Volgende week helpen we iemand mee om het huis leeg te ruimen voor een verhuizing. Iedereen wil fijn wonen in de wijk. Dat het opgeruimd is, dat de mensen goed met elkaar omgaan en er wordt gelet op verkeersveiligheid, zodat kinderen veilig in de wijk kunnen spelen. We geven ook aandacht aan de weerbaarheid van wijkgenoten bij calamiteiten. Samen sta je sterker in de wijk.”

Ruimte voor groei
De Wijkmaaltijd en het rimpeleffect dat die maaltijd teweegbrengt, blijven De Kort motiveren om bezig te blijven. “Samen ideeën hebben, plannen maken, realiseren en uitbouwen. Bij de Wijkmaaltijd is zeker nog ruimte voor groei. In samenwerking met de wijkverpleging, fysiotherapeuten en praktijkondersteuners wil ik graag de doelgroep bereiken die hier niet spontaan binnenstapt.” Op het wensenlijstje van De Kort stond een lief- en leedpot per buurt. Een potje dat kan worden gebruikt voor iemand die aandacht vanuit de buurt verdient. Met de eigenaar van de buurtsupermarkt zijn recentelijk afspraken gemaakt dat het gedoneerde statiegeld door hem wordt verdubbeld, zodat daarmee de lief- en leedpotten kunnen worden gevuld.

“De overheid neemt steeds minder die rol van ondersteuner op zich. Onder zorgpersoneel heerst grote schaarste. Mensen worden steeds ouder en in totaal komen er meer ouderen bij. Je krijgt een andere balans. Het ontmoetingscentrum wil een veilige omgeving zijn voor mensen. Welke vraag je ook hebt, we helpen je ermee. Een plek waar ernaar je wordt geluisterd en je jouw zorgen kunt uiten. Een tweede thuis waar we werken aan gezondheid, zodat mensen langer thuis zelfredzaam kunnen zijn.” Maar bescheidenheid is volgens De Kort op zijn plaats. “Er is nog een weg te gaan. We bereiken nu nog maar een klein deel van de wijkgenoten. Ik weet dat er meer mensen zijn die vaker achter de voordeur vandaan willen komen of hulp nodig hebben. Het begint bij jezelf. Kijk eens, wat jij kunt betekenen voor jouw buren. Dat maakt het voor iedereen leuker.”