advertentie
NIJKERK - Een molenaarszoon van 101, Indische loopeenden en het belang van de pauwenveren op een Veluws landgoed. Na meer dan 90 jaar wordt de tocht van een cameraploeg uit 1929 nog eens dunnetjes overgedaan en wordt misschien meer duidelijk over het karakter van de Noord-Veluwenaar bij de hernieuwde toer door de Gelderse Vallei. De route loopt van Nijkerk via Ermelo, Harderwijk, Hierden, en Vierhouten naar Staverden.
Filmmaker Otto van Neijenhoff kreeg eind jaren twintig van de regionale KvK opdracht om bedrijven, steden, dorpen en natuur in haar gebied in beeld te brengen. Een promotiefilm waarvan de regisseur er veel maakte. De genoemde route die werd gevolgd, werd vorig jaar opnieuw gereden. Is er eigenlijk wel iets veranderd in die ruim 90 jaar in de plaatsen op de Noord-Veluwe? De filmploeg van Beeldland ontdekt het in deze laatste aflevering van Een oogje op Gelderland.
De eerste halte in deze vervolgreis door de Gelderse Vallei is Nijkerk. De haven en de watertoren zien er nog praktisch net zo uit als in 1929, ook in het stadje zelf zijn veel gebouwen terug te vinden die ook op de oude filmbeelden zijn te zien.
Het pand van Hotel De Roskam aan de Langestraat staat ook nog, maar heeft inmiddels wel een andere functie. Kasteel en landgoed De Salentein is ook nog in volle glorie aanwezig, heeft een tijd als kindertehuis gediend maar is nu een luxe evenementen-locatie.
En wat vinden de Nijkerkers van het oude beeld van hun stad? Net als in eerdere plaatsen die in deze serie aan bod kwamen ervaren veel inwoners dat er een heel gemoedelijke sfeer uit de film spreekt. "Warmte, knusser en minder hectisch, rustiger" zeggen veel passanten. Maar ook: "Het was hard werken toen, en het was niet zo romantisch als het lijkt. We hebben het nu veel luxer." En hoe zijn ze dan die Nijkerkers? "Eerlijk, harde werkers en roddelen dat kunnen ze hier ook goed."
Halte twee is Ermelo en daar is er veel aandacht voor de eendenfokbedrijven die in de jaren twintig van de grond komen. Harderwijkse visserszonen zien geen heil meer in het vak van hun vaders, kopen een voordelige lap grond en beginnen met de Indische loopeend.
Een Engels eendenras blijkt veel beter te zijn in het leggen van eieren en later als het legsel niet meer genoeg opbrengt doet de pekingeend als vleesproduct zijn entree. Er is nu nog één grote eendenslachterij in Nijkerk. En zo blijkt na de kip op Barneveld de eend op Ermelo een stempel te drukken.
Harderwijk komt kort aan bod met fraaie toen- en nu-filmpjes van het lyceum, het Linnaeustorentje en de beroemde Vischpoort. Hierden krijgt dankzij molenaarszoon Wim Kisjes meer ruimte. De 101-jarige maakt zijn debuut op tv en vertelt honderduit over de molens in zijn dorp.
Het is verdomd zwaar werk, maar als je er op terugblikt dan was het toch ook heel mooi. Wim: "De waardering komt na de ontbering". De molen uit de film van 1929 staat trouwens niet in Hierden (zoals de makers menen), maar zoals onze plaatselijke kenner weet in het iets verderop gelegen Hulshorst.
Tot slot reizen we nog naar hotel De Malle Jan in de bossen bij Vierhouten en wordt verteld waarom die witte pauwen zo bij Kasteel Staverden horen. De adellijke bewoners van het kasteel hadden de verplichting om de witte pauwenveren te leveren als versiering van de helm van de hertog van Gelre, de eigenaar van Staverden. In plaats van de hertog krijgt nu de commissaris van de Koning de veren aangeboden, niet om op hoed of helm maar in een vaas op het provinciehuis in Arnhem te zetten.
Het tweede deel van 'Door de Geldersche Vallei' in Een Oogje op Gelderland is maandag 28 februari vanaf 17.20 uur te zien op TV Gelderland en nu al in de onderstaande video. Dit is het achtste en laatste deel, vanaf volgende week is de nostalgisch-historische serie Ons Dorp terug met zestien nieuwe dorpsfilms . Alle afleveringen van Een Oogje op Gelderland zijn hier te vinden.
Een Oogje op Gelderland is een productie van Beeldland in samenwerking met Omroep Gelderland en EYE Filmmuseum. Er is ook beeldmateriaal gebruikt uit Gelderse archieven en van Beeld en Geluid. De serie is mede mogelijk gemaakt door een donatie van het Prins Bernhard Cultuurfonds Gelderland en subsidies van de gemeentes Zaltbommel, Apeldoorn, Harderwijk, Arnhem, Winterswijk en Nijmegen.
💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redacties: redactie@vrmg.nl of bel:
Redactie Nijkerk 0341-798298 | Redactie Nunspeet 0341-258133
