Veluwe Randmeer Mediagroep

Op 1 februari van dit jaar gaat de veelbesproken spreidingswet in. In deze wet staat dat gemeenten verantwoordelijk worden voor de opvang van vluchtelingen. Op deze manier komt er meer ruimte voor menswaardige opvang in overvolle azc-locaties als Ter Apel en Budel . Op basis van inwoneraantal, welvaart, opleidingsniveau en werkloosheid bepaalt de landelijke overheid hoeveel asielzoekers een gemeente moet opvangen. Voor de hele gemeente Nijkerk zijn dat er 278, waarvan 24 alleenstaande minderjarige vreemdelingen.

Spreidingswet intrekken
Op 14 maart geeft de gemeenteraad aan dat zij het belangrijk vindt om verantwoordelijkheid en regie te nemen in de opvang van vluchtelingen. Het college krijgt de opdracht om mogelijke opvanglocaties in kaart te brengen, inclusief de voor- en nadelen per locatie. Uiteindelijk zal de gemeenteraad op basis van die informatie een definitieve keuze maken.

Lees ook: Nijkerk stelt zoektocht naar opvanglocaties asielzoekers uit 

Er ontstaat opschudding als de nieuwe landelijke coalitie van PVV, NSC, VVD en BBB in het coalitieakkoord naar buiten brengt dat zij van plan zijn om de spreidingswet in te trekken. Op 19 mei drukt de gemeente Nijkerk daarom op de pauzeknop. De zoektocht ligt tijdelijk stil.

Staatssecretaris reageert teleurgesteld
Staatssecretaris Eric van der Burg reageert via X (voorheen Twitter) teleurgesteld op dat besluit van Nijkerk. Hij vindt dat de gemeente te vroeg voorsorteert op het verdwijnen van de wet. "De wet bestaat nog en moet uitgevoerd worden zolang de Eerste en Tweede Kamer deze niet hebben ingetrokken. Je gaat toch ook niet nu alvast 130 rijden omdat het straks mag?" Hij benadrukt dat de opvangplekken echt nodig zijn. Al snel ontstaat in de media het beeld dat Nijkerk helemaal stopt met de plannen voor opvang.

Tekst gaat verder onder de tweet.

Volgens Burgemeester Renkema valt dat allemaal wel mee. Hij wil alleen zeker weten dat de gemeenteraad nog achter de opvang staat. Op 23 maart spreken vrijwel alle partijen uit om de opvang door te zetten. Alleen Forum voor Democratie (1 zetel) stemt tegen. De voorstanders vinden dat Nijkerk solidariteit moet tonen met plaatsen als Ter Apel. Het intrekken van de spreidingswet betekent namelijk niet dat de asielinstroom in Nederland stilvalt. “Deze mensen verdwijnen niet, ze moeten worden opgevangen, wel of geen spreidingswet”, zo klinkt het. Een week later beslist de raad dat de zoektocht naar opvangplekken definitief doorgaat, ook als de spreidingswet wordt ingetrokken.

Participatietraject
Halverwege juni start de gemeente een participatietraject waarin zij oproept om mee te denken over mogelijke opvangplekken. Er zijn inloopbijeenkomsten in Nijkerk, Nijkerkerveen en Hoevelaken. Ook is er de mogelijkheid om digitaal aan te sluiten. ‘Om het gesprek op gang te brengen’, aldus de gemeente, worden ook drie voorbeeldlocaties naar buiten gebracht. Een locatie in Hoevelaken, een locatie in Nijkerkerveen en een locatie tussen Nijkerk en Nijkerkerveen in.

Lees ook: Gemeente Nijkerk noemt drie mogelijke opvanglocaties voor asielzoekers

De voorbeeldlocaties vallen slecht, met name in Nijkerkerveen. Ook de communicatie vanuit de gemeente laat te wensen over. Bij een van de omwonenden wordt zonder overleg een stuk grond ingetekend als potentiële opvanglocatie. Anderen moesten via de buren vernemen dat de gemeente pal naast hun huis een mogelijkheid voor een azc-locatie ziet. Ook wordt al snel duidelijk dat de locatie in Hoevelaken, het Van Lodenstein College, op de korte termijn niet beschikbaar is. Inwoners van Nijkerkerveen vrezen daardoor dat de plannen al vaststaan en dat in het dorp een opvangplek voor 278 vluchtelingen komt. 

Bekijk hieronder de drie voorgestelde opvanglocaties. Tekst gaat verder onder het kaartje.

Gesprek op gang brengen
Burgemeester Renkema geeft toe dat de communicatie richting omwonenden beter had gemoeten. Wel benadrukt hij dat het echt gaat om voorbeeldlocaties. Er staat nog niks vast en er zijn geen afspraken gemaakt met grondeigenaren. De benoemde locaties zijn alleen bedoeld om het gesprek op gang te brengen. Dat plan van de gemeente is gelukt. 3.126 Nijkerkers vulden de vragenlijst in. 

Uit de resultaten van de vragenlijst komt naar voren wat inwoners het belangrijkste vinden aan de asielopvang. Veiligheid, met name in de omgeving van de opvanglocatie, staat daarbij bovenaan. Ook een plek in het buitengebied en tijdsbesteding voor de asielzoekers wordt vaak genoemd. Daarnaast vinden veel inwoners het belangrijk dat de opvang wordt gespreid over Nijkerk, Nijkerkerveen en Hoevelaken. Zo'n 8,5 procent van de ondervraagden wil liever helemaal geen vluchtelingenopvang in de gemeente.

Alternatieve locaties
In de vragenlijst was ook gelegenheid om alternatieve locaties aan te dragen. In totaal werden hiervoor 133 verschillende plekken genoemd, variërend van concrete locaties tot bredere oplossingen als het buitengebied, de polder of een leegstaand gebouw. Met name het oude gemeentehuis van Nijkerk (493 keer), het Doornsteeg gebied aan de andere kant van de A28 (278 keer) en polder Arkemheen (241 keer) worden genoemd. 378 respondenten geven bij deze vraag aan dat ze liever helemaal geen asielzoekers in de gemeente Nijkerk willen. 

Met de resultaten uit het onderzoek gaat de gemeente aan de slag om een voorstel te doen aan de gemeenteraad. Alle aangegeven locaties vanuit de samenleving worden onderzocht en afgewogen. Op 19 september is het zover. Het college maakt bekend dat het de opvang van 278 vluchtelingen wil spreiden over 4 verschillende plekken in Nijkerk (153 asielzoekers), Nijkerkerveen (50 asielzoekers) en Hoevelaken (75 asielzoekers). 

Spreiden in plaats van grootschalige opvang
Burgemeester Renkema is tevreden met het plan. "Met dit voorstel komen we tegemoet aan een aantal wensen uit het participatieproces. We kiezen voor het spreiden van opvang over de gemeente in plaats van voor één grootschalige opvangplek voor 278 asielzoekers. Ook hebben we in ons keuzeproces oog gehad voor locaties op een bedrijventerrein. En we hebben in Hoevelaken en Nijkerkerveen mogelijkheden gecreëerd om de bouw te combineren met de bouw van woningen voor andere doelgroepen uit deze kernen."

Lees ook: Op deze vier locaties wil de gemeente Nijkerk asielzoekers gaan opvangen 

Tijdens een drukbezochte commissievergadering op 10 oktober krijgen inwoners de kans om hun mening te geven over de plannen van de gemeente. Ook buiten het stadhuis laten inwoners van zich horen. 20 tot 30 man protesteert met trekkers tegen de komst van asielzoekers. In de raadszaal worden vooral zorgen geuit en er klinkt een oproep aan de gemeente om zelf de regie in handen te houden. De gemeente krijgt ook het verwijt dat er slecht is geluisterd naar inwoners.

Woningen voor starters
Toch klinken er ook positieve geluiden. Bijvoorbeeld vanuit de actiegroep tegen azc Nijkerkerveen. Zij zijn blij dat er in het voorstel van de gemeente ook is nagedacht om met de opvanglocatie ook woningen voor starters te realiseren. "Als het dan toch moet, dan is het een mooi vooruitzicht dat de gemeente de bouw zo inricht dat de gebouwen na vijf jaar gebruikt kunnen worden als starterswoningen voor onze kinderen."

Lees ook: Asielzoekers Nijkerk sleutel tot nieuwe starterswoningen?

Een flinke meerderheid van de Nijkerkse politieke partijen lijkt op grote lijnen positief over het voorstel. Alleen Forum voor Democratie is geen voorstander. De eenmansfractie wil liever een referendum waarbij inwoners zelf hun mening kunnen geven. Het is de verwachting dat er vanavond een ruime meerderheid wordt gevonden om het voorstel van het college verder uit te werken. De raadsvergadering gaat vanavond om 19.30 uur van start in het gemeentehuis van Nijkerk. De vergadering is ook live te volgen op het tv-kanaal van A1 Mediagroep.