Veluwe Randmeer Mediagroep

Hij is arts en daarnaast voorzitter van de medische staf. Hij ziet hoe in de zomerperiode, en ook in het voorjaar, de spoedeisende hulp overloopt met kwetsbare ouderen die bijvoorbeeld uitgedroogd zijn, gevallen zijn, een blaasontsteking of huidinfecties hebben. Allemaal dingen die vaker voorkomen kunnen worden op de dagen in het jaar dat het warm is.

Uitdroging ligt op de loer

De warme dagen overlappen meestal met de tijd dat veel mensen op vakantie zijn en dus ook mantelzorgers, bijvoorbeeld de kinderen van de ouderen, niet in de buurt zijn. Door hun afwezigheid zijn ouderen vaker op zichzelf aangewezen. De grootste risicogroep vormen de kwetsbare ouderen die moeite hebben met goed voor zichzelf zorgen.

"Het is lastig voor ouderen om in te schatten of ze genoeg water gedronken hebben omdat ouderen minder makkelijk ervaren dat ze dorst hebben",  vertelt Later. Ze drinken uiteindelijk te weinig, raken verward en belanden uitgedroogd of met een ontsteking in het ziekenhuis.

Eerder warme dagen

Het is algemeen bekend dat de kans op uitdroging op warme dagen groter is. Wat volgens Later nog minder bekend is, is dat de warme dagen steeds eerder voorkomen. Dit voorjaar was voor het St Jansdal de meeste drukke periode wat kwetsbare ouderen betreft. "Klimaatverandering betekent ook wat voor ons", benadrukt Later. "En daar is nog niet genoeg bewustwording over", vindt hij.

"We merken wel dat mensen steeds beter weten wat je het beste wel en niet kunt doen tijdens een hittegolf, en de landelijke adviezen zijn goed, maar ook in het voorjaar moet die waarschuwing voor hete dagen serieus genomen worden. Nog steeds komt er wel eens een oudere die midden op de dag met de rollator gaat wandelen. Dat moet je niet doen." Overigens geldt ook voor jonge mensen dat zij de hitte verkeerd kunnen inschatten.

Vakantiegangers

Het is niet geheel toevallig dat juist het St Jansdal al vroeg in de warmere maanden te maken krijgt met een groot aantal kwetsbare ouderen. "Ons ziekenhuis is bijzonder in de zin dat we ook veel patiënten, bijvoorbeeld uit Amsterdam of Rotterdam ontvangen die van het vroege voorjaar tot de late zomermaanden langdurig doorbrengen op de Veluwe, op één van de vele campings in de buurt."

Dat zorgt ervoor dat de toestroom van patiënten toeneemt in het Harderwijkse ziekenhuis, vaak met ontbrekende medische gegevens van elders en dat heeft een hoge werkdruk als gevolg. De zorg is immers een sector die sowieso al kampt met personeelstekorten en ook voor de bezetting in het ziekenhuis geldt dat die minder is gedurende de zomer. "Het doet een groot beroep op onze collega's", vertelt Later. "Mensen moeten extra werken, en erg flexibel inzetbaar zijn. Het is echt constant puzzelen."

Ontslagen, en dan?

Als de behandeling van de ouderen eenmaal voorbij is, is het in sommige gevallen verstandig om hen nog van zorg te kunnen voorzien in bijvoorbeeld een tijdelijke opvang in verpleeghuizen. Maar ook dat is lastig, vanwege dezelfde landelijke problematiek. Ook daar is het een uitdaging om genoeg personeel in te kunnen zetten.

"Als ik met verpleeghuizen bel voor een opname, dan blijkt helaas vaak dat er geen bed is voor de patiënt", bevestigd Alexander. "Dus ook de uitstroom van ouderen de tijdens hitte binnenkomen geeft een probleem. Er is geen plek."

Flexibele vakanties 

Het probleem waar het St Jansdal mee kampt heeft zijn wortels in grotere maatschappelijke problemen zoals personeelstekort en een veranderend klimaat. Toch ziet Later wel een aantal mogelijkheden die de problemen wat kunnen verhelpen.

Het zou volgens hem bijvoorbeeld een goed idee zijn dat scholen zorgpersoneel met schoolgaande kinderen meer flexibiliteit bieden bij het opnemen van vakantiedagen. Nu moet alles verplicht worden opgenomen in de vakantietijd. Je zit dan als zorgverlener minder vast aan schoolvakanties en bent flexibeler inzetbaar als het hard nodig is.

Landelijk register voor medische gegevens

Ook een landelijk register met belangrijke medische gegevens als medicatiegebruik en eerdere behandelingen en ingrepen zou bijdragen aan snelle en efficiënte zorgverlening in de vakantieperiode.

Tot slot pleit Later voor een nauwe samenwerking tussen zorginstellingen: “Tijdens de Corona epidemie zijn capaciteitsvraagstukken landelijk geadresseerd. Dit resulteerde in een betere benutting van schaarse bedden en personeel. Tijdens periodes van tekorten zou een soortgelijke crisisaanpak opnieuw gebruikt kunnen worden."

Urine en bloeddruk checken

Aan ouderen wil Later de boodschap meegeven dat zij op een simpele manier er zelf achter kunnen komen of ze genoeg drinken. "Je urine hoort licht geel te zijn. Is het donker? Dan weet je dat je waarschijnlijk te weinig drinkt."

Daarnaast is het volgens hem goed om als oudere eens met je behandelaar te bespreken wat de medicijnen die je neemt, doen met je bloeddruk. "Veel ouderen nemen bloeddrukverlagende medicatie" legt hij uit, "maar op warme dagen daalt je bloeddruk ook van nature." Zijn tip is om eens met een bloeddrukmeter te meten wat je bloeddruk doet met de warmte en bij een reguliere controle met de voorschrijvend arts te bespreken of het niet beter is om bepaalde bloeddrukverlagende pillen te laten staan op hete dagen.